100 Yıl...(1)

Güneşin her gün doğuşu ve batışından, kelebeğin kanadının eşleşmesine kadar estetik bir düzen var. 

Peki, bazı tarihi olaylarda da kaderi bir benzerlik olabilir mi? 

Çoğu devletin doğuşu ve batışında benzer olaylar görülebiliyor.   Keza doğumlarının  ‘yaklaşık’ 100 yıllarında da eşleşme...

Uzmanlara göre, Yüzyıl denilince her zaman yüz tek yılın toplamı anlaşılmamalı.

Örneğin 19.yüzyıl, Modern tarihçilerce, Avrupa ve Osmanlı için 1789'da Fransız ihtilali ile birlikte başlamış ve 1914'te I.Dünya savaşının başlamasıyla bitmiş kabul edilir. 125 yıldır.  Yine:

Yüzyıl savaşları dedikleri:  İngiltere, Fransa topraklarında hak iddiası, ekonomik vb nedenlerle 1337-1453 yılları arasında savaşmıştır. Aslında 116 yıldır.    

Tarihçilerin bu esnek mantığı ile inceleyebildiğimiz bazı devletlerin 100.yıllarında bakın neler olmuş:

Büyük Hun İmparatorluğu  MÖ.209 yılında kurulur.

MÖ. 200 yılında Mete, Baydeng dağı kuşatması ile Çin’i yener.

MÖ. 101 yılında Çin, Fergana’nın fethi ile 100 yıl sonra Hunlar’a galip gelir, Bu olay, Hunlar için gerilemenin başlangıcı olur. İktidar (taht) mücadeleleri ve bölünme ile adım adım sona gelinir.1

Avrupa Hun İmparatorluğunu, MS.352 yılında Kama Tarkan, Hazar denizi civarında kurar. 

370 yılında Balamir ile genişlemeye başlar. (Sonra gelen Atila, Romayı titretir.) 100 yıl sonra:

469 yılında yine iktidar mücadeleleri olur, Atila’nın oğlu Dengizik’in (Bizansla) savaşta ölümü ile de devlet dağılır. 1

Emeviler, Hulefâ-i Râşidîn’den sonra 661-750 yılları arasında hüküm süren ilk İslâm hânedanıdır. 

632 veda yılından, 100 yıl sonra:

732 yılında tarihçilere göre (Çin ve Bizansa kaybettikten sonra) Pirene dağlarını aşan Endülüs ordusunun Fransa’da Puvatye yenilgisi tarihin seyrini değiştirir. 

İktidar mücadeleleri, iç karışıklıklar ile Emeviler hanedanının sonuna gelinir.1

Göktürkler, (bir kaynağa göre Hunlar’ın Kuzey kolundan)

540 yıllarında Çin’e akın yapabiliyordu.  Fakat Çin entrikaları, yağan kar, çıkan kıtlık ve törenin Türk asıllı olmayan vezirler tarafından bozulması devletin yıkılmasını hazırladı; 

630’da I.Göktürk Devleti Çin tarafından ortadan kaldırıldı.1

Uygurlar, 682’de II. Göktürk Devleti kurulunca Dokuz Oğuzlar’la birlikte bu devlete tâbi olup On Uygur adıyla anılmaya başladılar.

740 yılından sonra II. Göktürk Devlet iç karışıklığa sürüklenince Uygurlar, Basmıllar ve Karluklar birleşip Basmıl Kağanlığı’nı kurdular. Basmıl da fazla yaşamadı. 744’te Ötüken Büyük Uygur Kağanlığı kuruldu.

840 yılında çıkan iç kargaşada Uygur kumandanı Külüg Baga, merkeze hücum etti ve Uygur Devletini sona erdirdi.1

Büyük Selçuklular, (1040-1157)

1040 yılında Gazneliler’i yenen Tuğrul bey devleti kurdu.

1058 yılında Halife (Abbasi), törenle Tuğrul Bey’e yedi siyah hil‘at giydirdi; bu, cihan hükümdarlığının Selçuklu hükümdarına tevcihi demekti. Ayrıca ona “melikü’l-meşrik ve’l-mağrib” unvanını (ve kızını) verdi.1   100 yıl sonra:

1157 yılında (iç isyan sonrası) Sultan Sencer öldü.  (İbn-i Esir vd, tarihçilerin övdüğü) Büyük Selçuklu Devleti tarih sahnesinden çekildi.1

(1=TDV İslam Ansiklopedisi)

(Devamı var.)

Takdir haktır, ama kulun çalışması da hak. 

Kendine gel de İblis gibi kör olma! 

Hz. Mevlana ra.