Senin Penceren, Benim Nehrim

Bugün Mevlana Celaleddin Rûmi'den bazı sözler okudum. Okudukça insan tazeleniyor, arınıyor ya da bazen daha da derinleşiyor kendi içinde. Her sözü, insana hikmet ve marifet sunuyor. İşte bu söz de o incilerden biri:

"Ben artık akan bir nehir gibiyim, attığınız ateşten topların hepsi nehre düştü ve söndü. Onlar bana ait değil, onlar sizin pencereniz."

Bu söz, derin bir manevi olgunluğu ve içsel sükûnet hâlini anlatır. Mevlana burada kendini durdurulamayan bir nehir gibi tanımlar; sürekli yenilenen, temizleyen, arınmış bir varlık olarak... Nefsiyle, egosuyla, dünyayla olan çatışmalarını geride bırakmış; olgunluk ve teslimiyet içinde akan bir bilince ulaşmıştır. Nehir, hem hayatın hem de zamanın sembolüdür; sabrı, sürekliliği ve arınmayı temsil eder.

Mevlana, başkalarının öfke, nefret, suçlama ve düşmanlık gibi olumsuz duygularını "ateşten toplar" benzetmesiyle anlatır. Ancak olgunlaşmış bir ruhun bu saldırılardan etkilenmeyeceğini, aksine onları soğukkanlılık ve sükûnetle söndürebileceğini ifade eder. Çünkü su ateşi söndürür; içsel huzur, dışsal çatışmaları yok eder.

Çoğu zaman insanlar kendi korkularını, öfkelerini ve kıskançlıklarını başkalarına yansıtır. Mevlana, bu sözünde, insanın başkalarının yargılarından, öfkesinden etkilenmeden yaşayabileceği bir ruh hâlini anlatır. Bu hâle ulaşmak için derin bir içsel dönüşüm gerekir. Mevlana’nın dile getirdiği bu hâl, nefsin terbiyesiyle gelen ilahi bir sükûnettir; tam anlamıyla tasavvufî bir kemal durumudur.

İnsan, kendi karanlığından kurtulup yenilenmeli, arınmalı ve en saf haliyle bakmayı, görmeyi öğrenmelidir. Adeta bir projeksiyon görevi görür insan: kendi içindekini yansıtır. Her yaratılmışa, her bir yaşama sevgi ve saygıyla bakmayı öğretir Mevlana. 

Bence bugün hepimizin en çok ihtiyaç duyduğu şey de tam bu, modern çağın ruhsal yaralarına cevap misali dış dünyanın kaosuna rağmen içimizde bir nehir gibi akabilmek; temizlemek, taşımak ama kirlenmemek.

 Aslında en çok da bu çağda ihtiyaç duyduğumuz şey: yargısız bir bakış, derin bir anlayış ve içten bir sükûnet.