DÜNYA ŞAMPİYONU OLMAK – 5

(MİKHAİL MOİSEYEVİCH BOTVİNNİK)

Dünya şampiyonu olmak serisinin beşinci sayısında dünyanın 6. Satranç şampiyonu Mikhail Moiseyevich Botvinnik’ten bahsedeceğim.

Alekhine’in 1946 yılında ani ölümünün ardından FIDE (Uluslararası Satranç Federasyonu) ancak 1948 yılında dünya satranç şampiyonası düzenleyebildi. Bu şampiyonayı kazanan Botvinnik arada kesintiler olsa da 1963 yılına kadar tam 13 yıl bu unvanı korumayı başardı.

1911 yılında Rus ünlü yazar Dostoyevski’nin eserlerinin çoğunu yazdığı ve öldüğü şehirde yani St. Petersburg’da doğmuştur. Satrancı 12 yaşında öğrenen, 20 yaşında Rusya şampiyonu olan Botvinnik,  aynı zamanda 1932'de Leningrad Politeknik Enstitüsü'nden mezun olarak elektrik mühendisi olmuştur.

1948’de dünya satranç şampiyonu olan Botvinnik, 1957’de bu ünvanı vatandaşı Vasily Vasilyevich Smislov’a (1921-2010) kaybetse de 1958 yılında geri aldı. Daha sonra 1960 yılında Letonya’lı Mihail Nehemyeviç Tal’e (1936-1992) kaybetti ama ondan da 1961’de ünvanını tekrar geri kazanmayı başardı.

Dünya satranç tarihinde, dünya satranç şampiyonluğu ünvanını 2 kez kaybettikten sonra tekrar kazanan başka bir oyuncu olmamıştır. 1963 yılında ise ünvanı bir daha geri alamayacak şekilde Tigran Vardani Petrosian’a kaybetmiştir.

Satranç üzerine çok sayıda kitap yazan Botvinnik’in oyun tarzı, sezgisel olmaktan çok metodlar üzerine kuruluydu.

Botvinnik aynı zamanda satranç oyun programlarıyla ilgili araştırmalar da yapmış, yapay zekânın olası kullanımıyla ilgili raporlar oluşturmuş ve satrançta doğru hamleyi bulmak için algoritmalar yazmıştır. Hatta bilgisayar satrancı üzerine yaptığı çalışmaları neticesinde 1991 yılında İtalya’nın Ferrara Üniversitesi’nde fahri doktoraya bile layık görülmüştür.

1995 yılında Moskova’da vefat eden Botvinnik, aralarında Karpov, Kasparov, Kramnik gibi dünya şampiyonları da olan birçok Rus satranç oyuncusunun yetişmesine vesile olmanın yanı sıra aynı zamanda satranç camiasından birçok oyuncuya da ilham kaynağı olmuştur.

Ruhu şad olsun.

(Devamı gelecek)

Saygılarımla

Hakan BİLİCİ